Asset Publisher Asset Publisher

Bezpieczna wyprawa do lasu

Wędrówka po lesie to w dzisiejszym, pełnym bodźców świecie może mieć wręcz znaczenie terapeutyczne. By tak się stało, musi być bezpieczna. Na co zwrócić uwagę, ruszając do lasu?

Naładowany telefon

Dziś, gdy niemal każdy ma w kieszeni smartfon, który lokalizuje nas w przestrzeni, przestajemy się obawiać, że gdziekolwiek zabłądzimy. Urządzenie musi jednak działać. Wybierając się w nieznany teren leśny, zadbajmy o to, by bateria była w pełni naładowana.

Telefon przyda się nie tylko do lokalizacji. Będzie niezbędny, by w razie trudnej sytuacji wezwać pomoc.

W lesie bywa różnie z zasięgiem sieci komórkowych. Jest słabszy w głębi kompleksów, w sezonie wegetacyjnym przy pełnym ulistnieniu, w zależności od pogody. Dlatego też w głębi lasu gorzej działają – albo nie działają wcale – internetowe aplikacje mapowe (Google Maps).

Sygnał GPS potrzebny do lokalizacji nie wymaga zasięgu telefonii komórkowej. Dlatego warto zainstalować aplikację mapową mBDL i mieć ze sobą wszystkie leśne mapy zawsze, niezależnie od zasięgu.

mBDL to Mobilny Bank Danych o Lasach, zasób o wiele bogatszy niż klasyczna mapa. Dzięki cyfrowym mapom poznamy wiek i gatunki drzew w konkretnych lokalizacjach. A nawet zakres prac, jakie zostały w nich zaplanowane, niezależnie od tego, czy las jest własnością państwa, gminy czy osoby prywatnej (ta informacja też tam będzie).

Od mankamentów towarzyszących elektronice wolna jest klasyczna papierowa mapa. W komplecie z kompasem ułatwi orientację i zabezpieczy przed zbędnym kluczeniem po leśnych drogach lub zabłądzeniem. Wiele nadleśnictw wydaje takie mapy.

Zgubiłem się w lesie. Jak próbować odnaleźć drogę?

Mimo możliwości, jakie daje współczesna technika, ludzie nadal gubią się w lasach. Co, gdy tak się stanie?

Przede wszystkim nie wpadajmy w panikę. Usiądź chwilę, zbierz myśli i przypomnij sobie opis terenu w którym jesteś. Warto wytężyć słuch, bo czasem słychać z daleka szum głównej drogi, pociąg lub odgłosy miasta. Wypatrywać charakterystycznych punktów terenu, jak linie wysokiego napięcia, gazociągi czy ślady użytkowania dróg – zwykle prowadzą do miejscowości lub dróg publicznych. W górach można podążać „z nurtem”, czyli iść wzdłuż potoku schodząc w dół, w ten sposób zwiększa się szansa dojścia do wioski lub drogi.

Jeśli masz działający telefon, ktokolwiek go odbierze, zada oczywiste pytanie: gdzie jesteś? Żeby odpowiedzieć coś więcej niż tylko „w ciemnym lesie”, postaraj się odnaleźć i wskazać konkretne szczegóły terenowe: ambona myśliwska, paśnik, znak lub tablica informacyjna, siatka ogrodzeniowa. Dla lokalnego leśnika to wiele mówiące szczegóły. Idealny do lokalizacji będzie słupek oddziałowy.

Lasy należące do państwa są zwykle podzielone na prostokątne oddziały. W przecięciu dróg, które są granicami oddziałów, w narożniku jednego z nich, znajdziesz kamienny słupek oddziałowy. Czarną farbą będą na nim wypisane numery oddziałów, ku którym zwracają się lica słupka. Te numery podane służbom ratunkowym czy leśnikowi pozwolą bezbłędnie zidentyfikować, gdzie jesteś. Leśnik może podpowiedzieć, w którą z dróg się skierować.

Słupek pozwoli z łatwością ustalić twoje położenie na leśnej mapie, gdzie zaznacza się oddziały. Gdy na słupku są numery czterech oddziałów, to narożnik pomiędzy dwoma najniższymi numerami wskazuje na ogół kierunek północny-zachód.

Leśnik perfekcyjnie zlokalizuje nas także na podstawie tabliczki (czerwonej w Lasach Państwowych) służącej do ewidencjonowania drewna. Znajdziemy tam dwa rzędy cyfr. Dolny to kod leśnictwa, górny – numer kolejnego stosu lub sztuki drewna. Numery są w bazie danych Lasów Państwowych, połączonej z mapą.

Natrafiłem na zakaz wstępu do lasu. Dlaczego?

Nie każdy fragment lasu jest dostępny dla turystów. Z zapisów ustawy o lasach wynika, że stale nie wolno wchodzić na obszary zagrożone erozją (najczęściej są to niebezpieczne dla ludzi osuwiska), na wszystkie uprawy leśne do 4 metrów wysokości, do ostoi zwierząt, na leśne powierzchnie doświadczalne i do drzewostanów nasiennych.

Zakazy są ustanawiane ze względu na dobro lasu bądź bezpieczeństwo ludzi. Taki charakter ma zakaz wstępu w miejscu, gdzie trwają prace leśne. To oczywiste, że nie należy go naruszać, gdy pracują maszyny i ścinane są drzewa. Znaki zakazujące wstępu ustawia się na drogach leśnych. Zakaz obowiązuje również wtedy, gdy na powierzchni nikt nie pracuje.

Zakaz wstępu może pojawić się także okresowo, wprowadzony przez nadleśniczego w związku z ogromnym zagrożeniem pożarowym, klęskami żywiołowymi (np. wiatrołomy czy okiść) oraz wykonywanymi zabiegami chemicznymi z zakresu ochrony lasu (stosowanymi wyjątkowo, gdy inne metody ochrony lasu nie przynoszą rezultatu). Takie zakazy są ustanowione w trosce o życie i zdrowie ludzi odwiedzających las i należy ich bezwzględnie przestrzegać.

Nieprzestrzeganie zakazu wstępu do lasu jest wykroczeniem, które - oprócz świadomego narażenia własnego życia i zdrowia - może być także ukarane mandatem. Tu znów warto rekomendować mBDL, który zawiera mapę zakazów wstępu do lasu.

Oczywiście ograniczenia dotyczą także obszarów chronionych, rezerwatów przyrody i parków narodowych. Tam poruszamy się po wyznaczonych szlakach.

Uwaga polowanie

Las służy rekreacji i wypoczynku, spełnia wiele rozmaitych funkcji społecznych, ale jest także jednocześnie obwodem łowieckim, gdzie mogą trwać polowania. Nie można żądać od myśliwych zaprzestania polowania, ale także myśliwi muszą tolerować i przewidzieć obecność ludzi w lesie.

W lesie polowania zbiorowe odbywają się między październikiem a styczniem, zwykle w weekendy i w ciągu dnia. Organizatorzy powinni je zgłaszać gminom. Te publikują informację o polowaniach na stronach internetowych najdalej pięć dni przed rozpoczęciem polowania. Przepisy nakazują również, by obszar, na którym odbędzie się polowanie zbiorowe oznakowywać tablicami.

Powyższe wymogi nie dotyczą polowań indywidualnych. Jednak regulamin polowań rygorystycznie określa zasady oddawania strzałów, polowania i zabezpiecza bezpieczeństwo ludzi. Myśliwi są dobrze wyszkoleni, świetnie znają teren i to zwykle oni dostosowują się do ruchu turystycznego w lesie.

Czy bać się dzikich zwierząt?

Choć bardzo małe, to bardzo niebezpieczne okazują się kleszcze. Samo ugryzienie nie jest dotkliwe, ale już konsekwencje chorób, które przenoszą mogą być niezwykle poważne. Istnieje szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Przyjmują ją regularnie wszyscy leśnicy. Rekomendujemy jej przyjmowanie wszystkim miłośnikom wędrówek w terenie i grzybobrania. Tym bardziej, że obecnie kleszcze spotykamy nie tylko w lasach, a ze względu na panujące temperatury – przez większą część roku.

Nie ma szczepionki przeciw boreliozie. Jedyny sposób to unikać ugryzień kleszczy poprzez odpowiednie ubieranie się (jak najmniej odkrytych rąk i nóg), kontrolowanie odzieży i ciała po powrocie z lasu, stosowanie odstraszających pajęczaki i owady repelentów.

W polskich lasach coraz bardziej powszechne są duże drapieżniki: wilki i niedźwiedzie. Zwierzęta same z siebie nie bywają agresywne wobec ludzi. Niebezpieczne dla ludzi stają się w sytuacjach, kiedy same poczują się zagrożone. Takie ewidentne okoliczności to penetrowanie miejsc rozrodu (nor, gawr), rozdzielenie z młodymi, zablokowanie jedynej drogi ucieczki. Może do nich dojść przy naszej całkowitej nieświadomości. Dlatego dostrzegłszy drapieżniki, lepiej obserwować je z oddali, nie zbliżając się. To samo dotyczy dzików – mogą być niebezpieczne zaniepokojone, szczególnie z młodymi czy żmij, których jad może być dla człowieka śmiertelny.

Zawsze z dużą ostrożnością należy traktować zwierzęta, które nie wykazują lęku przed człowiekiem czy sprawiające wrażenie chorych. To mogą być objawy wścieklizny. Jej przypadki zdarzają się co prawda rzadko (szczepionki przeciwko wściekliźnie rozrzuca się z samolotów), jest to jednak bardzo groźna w skutkach choroba.

Gdzie spotkać leśnika?

Leśnika terenowego najłatwiej zastać w kancelarii (biurze) leśnictwa. Każdy leśniczy na tablicy informacyjnej przed leśniczówką oraz na drzwiach kancelarii podaje informację, kiedy przyjmuje interesantów. Zwykle są to godziny przedpołudniowe. Najlepiej umówić się wcześniej telefonicznie na spotkanie.

Warto pamiętać, że leśniczy, pomimo tego, że pełni służbę dbając o las i chroniąc go przed zagrożeniami, nie pracuje całą dobę ale w wyznaczonych godzinach.

Można też zadzwonić do Straży Leśnej, która patroluje teren całego nadleśnictwa. Numery telefonów znajdują się w zakładce kontakt.

Pamiętajmy! W przypadkach zagrożenia zdrowia i życia dzwonimy na numer 112.


Asset Publisher Asset Publisher

Back

Rezerwaty

Rezerwaty

Rezerwaty to wydzielone obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych, zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Ogranicza się tam gospodarkę leśną. Spośród 1441 rezerwatów, które mamy obecnie w Polsce, 671 to rezerwaty leśne o łącznej powierzchni ponad 61 tys. ha. Rezerwaty stanowią 1,6 proc. powierzchni lasów zarządzanych przez LP.

Rezerwat „Dziobaki"

Rok utworzenia: 1995
Powierzchnia: 13,06 ha
Leśnictwo: Rycerki

Rezerwat florystyczno-leśny. Położony na zboczach Wielkiej Rycerzowej (1225 m). Chroni fragment buczyny karpackiej i jaworzyny ziołoroślowej w reglu dolnym. W drzewostanie występują : Buk (Fagus silvatica), jodła (Abies alba) oraz klon jawor (Acer pseudopplatanus).

W runie odnaleźć można takie gatunki jak: żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa), żywiec dziewięciolistny (Dentaria enneaphyllos), malina właściwa (Rubus idaeus) oraz starzec Fuchsa (Senecio Fuchsii).

W górnych partiach rezerwatu rośnie jaworzyna ziołoroślowa, w której dominują jawory (Acer pseudoplatanus), buk zwyczajny (Fagus silvatica) oraz świerk pospolity (Picea abies). W runie charakterystyczne są: lepiężnik biały (Petasites albus), miłosna górska (Adenostyles alliariae) oraz wietlica alpejska (Athyrium distentifolium).

Rezerwat „Oszast"

Rok utworzenia: 1998
Powierzchnia: 44,81 ha
Leśnictwo: Cicha

Rezerwat leśny, ścisły. Położony jest na północnych zboczach góry Oszast (1147 m) Ochroną objęty został las świerkowo-jodłowo-bukowy regla dolnego, będący częścią "Puszczy

Karpackiej". Na obszarze tym występują również takie zbiorowiska leśne jak: jaworzyna karpacka, jaworzyna ziołoroślowa, bór jodłowo-świerkowy oraz buczyna karpacka. Występują tutaj liczne źródła, tereny podmokłe oraz torfowiska niskie.

Flora rezerwatu cechuje się dużą różnorodnością. Wśród stwierdzonych tutaj 122 gatunków roślin naczyniowych występuje wiele chronionych: storczyk plamisty (Dactylorhiza maculata), śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis), tojad mocny (Aconitum firmum), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), widłak jałowcowaty oraz wroniec widlasty (Huperzia selago).

Równie bogata jest fauna. Rezerwat jest ostoją wielu rzadkich gatunków zwierząt. Występuje tutaj ryś (Lynx lynx), niedźwiedź (Ursus arctos) oraz wilk (Canis lupus). Spośród rzadkich i zagrożonych ptaków występuje: głuszec (Tetrao urogalus), dziecioł trójpalczasty (Picoides tridactylus) oraz puchacz (Bubo bubo).


 

Rezerwat „Butorza"

Rok utworzenia: 1961
Powierzchnia: 30,72 ha
Leśnictwo: Kiczora

Rezerwat leśny. Położony na północnych zboczach Rachowca (953 m). Pierwotnie tereny te porośnięte były przez lasy mieszane z dużym udziałem świerka. Obecnie, strome stoki stoki rezerwatu porośnięte są przez drzewostan świerkowy odmiany istebniańskiej. Przekształcenie tego zbiorowiska spowodowane zostało sztucznym wprowadzeniem świerczyn. O degradacji zbiorowiska świadczy także występowanie gatunków roślin związanych z siedliskami borowymi. Należą do nich: borówka czernica (Vaccinum myrtillus), konwalijka dwulistna (Maianthemum bifolium), narecznica szerokolistna (Dryopteris austriaca), podbiałek alpejski (Homogyne alpina), szczawik zajęczy (Oxalis acetosella) oraz wietlica samicza (Athyrium filixfemina). W runie występują także: kopytnik pospolity (Asarum europeum), starzec Fuscha (Senecio fuchsii), wiechlina gajowa (Poa nemoralis), żywiec cebulkowy (Dentaria bulbifera) oraz żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa). W obrębie rezerwatu występuje także niewielkie zbiorowisko ziołoroślowe z lepiężnikiem białym (Petasites albus), oraz płat olszynki karpackiej.

Rezerwat „Śrubita"

Rok utworzenia: 1957
Powierzchnia: 25,86 ha
Leśnictwo: Racza

Rezerwat leśny, ścisły. Położony jest na północno-zachodnim zboczu góry Bugaj (1170m). Na obszarze tym ochronie podlega pierwotny las jodłowo-bukowy regla dolnego będący częścią "Puszczy Karpackiej".

W drzewostanie występuje: buk zwyczajny (Fagus silvatica), jodła (Abies alba), świerk pospolity (Picea excelsa) oraz jawor (Acer pseudoplatanus).

Charakterystycznymi gatunkami runa są: Czyściec leśny (Stachys silvatica), marzanka wonna (Galium odoratum), paprotnik kolczysty (Polystichum lobatum), żywiec cebulkowy (Dentaria bulbifera) oraz żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa).

Teren rezerwatu porośnięty jest również przez zbiorowiska ziołoroślowe, w których duży udział mają: świerząbek orzęsiony (Chaerophyllum hirsutum), omieg górski (Doronicum austriacum) oraz parzydło leśne (Aruncus sylvestris).

Fauna rezerwatu charakteryzuje się występowaniem takich ssaków jak: lis (Vulpes vulpes), kuna (Martes martes), sarna (Capreolus capreolus), oraz jelenia (Cervus elaphus). Dużą grupę stanowią także owady, których ulubionym miejscem występowania są stare, obumierające drzewa.


Rezerwat „Muńcoł"

Rok utworzenia: 1998
Powierzchnia: 44,92 ha
Leśnictwo: Petkówka

Rezerwat florystyczno-leśny. Położony jest na wschodnich zboczach góry Muńcoł (1164 m).. Na obszarze rezerwatu licznie występuje śnieżyczka przebiśnieg (Galantheus nivalis), a także inne gatunki chronione, takie, jak: ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum), kopytnik pospolity (Asarum europeum), lilia złotogłów (Lilium martagon), marzanka wonna (Galium odoratum) oraz wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum).

Ochronie podlega także fragment dobrze zachowanej żyznej buczyny karpackiej.

Fauna rezerwatu charakteryzuje się występowaniem dużych drapieżników: wilka (Canis lupus) oraz rysia (Lynx lynx).

Rezerwat „Lipowska"

Rok utworzenia: 2008
Powierzchnia: 27,42 ha (Nadleśnictwo Ujsoły)
Leśnictwo: Gawłowskie

Rezerwat florystyczno-leśny. Obejmuje swoim zasięgiem szczyt oraz północno-zachodnie i południowo-wschodnie stoki Lipowskiej (1324 m) oraz Rysianki (1332 m). Rezerwat utworzono w celu ochrony i zachowania systemu torfowisk wysokich oraz fragmentów górnoreglowego boru świerkowego. Na obszarze tym wyróżniono dwa zbiorowiska leśne: zachodniokarpacką świerczynę górnoreglową oraz sudecką świerczynę górnoreglową.

Spośród występujących roślin naczyniowych na uwagę zasługują: żurawina błotna (Oxycoccus quadripetalus), modrzewnica zwyczajna ( Andromeda polifolia) oraz borówka bagienna (Vaccinium uliginosium).