Wydawca treści Wydawca treści

Ochrona lasu

Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Zagrożenia dla ekosystemów leśnych Nadleśnictwa Ujsoły wynikają z:

  •  nadmiernego uproszczenia składów gatunkowych na tym obszarze co prowadzi do gradacyjnych pojawów szkodników pierwotnych i wtórnych
  • antropopresji; penetracja lasów przez okoliczną ludność,  zaśmiecanie lasów,
  • dewastacja środowiska przyrodniczego i infrastruktury leśnej,
  • pożarów lasów;
  •  wpływu czynników biotycznych, między innymi z dużej populacji i koncentracji zwierzyny płowej i związanych z tym znacznymi szkodami;
  • wpływu czynników abiotycznych- wywalające wiatry, trąby powietrzne, okiść, susze, podtopienia.

Działania Nadleśnictwa w zakresie ochrony lasu koncentrowały się zasadniczo wokół problematyki utrzymywania właściwego stanu sanitarnego i higieny lasu w związku z notowanym w ostatnich latach nasileniem procesu rozpadu osłabionych świerczyn i wydzielania się posuszu. Lasy Nadleśnictwa Ujsoły, charakteryzujące się do niedawna względnie dobrym poziomem zdrowotności ( z dominujących na terenie nadleśnictwa świerkiem) w ostatnim okresie uległy wyraźnemu osłabieniu, podlegając,  nasilonym procesom chorobowym drzew i drzewostanów

Niekorzystne czynniki oddziałujące na lasy można podzielić na trzy grupy: przysposabiające, inicjujące oraz towarzyszące.

- Czynniki przysposabiające – należą do nich niekorzystne warunki glebowo-siedliskowe, warunki klimatyczne, zasobność gleb w związki pokarmowe, genetyczne cechy drzew, niewłaściwy skład gatunkowy drzewostanu. Czynniki te, znane od lat pod nazwą predyspozycji chorobowych lasu, działają długookresowo i same nie powodują wielkoobszarowych wylesień.

- Czynnikami inicjującymi są mrozy, susze, silne wiatry, uszkodzenia mechaniczne drzew, zanieczyszczenia powietrza. Ich działanie jest krótkie, ostre i zwykle śmiertelne, często na dużą skalę.

Wtórnym ich następstwem są szkodniki pni (owady kambio i ksylofagiczne) oraz choroby grzybowe powodujące ostateczne zamieranie drzew i drzewostanów. Są to czynniki towarzyszące.

W efekcie nakładania się na siebie tych czynników doszło w niektórych partiach Beskidu Żywieckiego do rozpadu ekosystemów leśnych.

Cięcia sanitarne (w ostatnim dziesięcioleciu) stanowiły w Nadleśnictwie Ujsoły średnio około 84% masy.

Zagrożenia biotyczne: (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);

W Nadleśnictwie Ujsoły najistotniejsze znaczenie wśród tej grupy szkodliwych czynników mają pierwotne i wtórne szkodniki owadzie oraz patogeniczne grzyby, które stwarzają istotne zagrożenia dla lasów, przejawiającego się w kształtowaniu predyspozycji chorobowej i stanu zdrowotno- sanitarnego drzewostanów, czy wreszcie stymulowaniu masowego zamierania drzew i wydzielania posuszu na większych powierzchniach.

Spośród szkodników owadzich największe znaczenie mają: kornik drukarz, rytownik pospolity i zasnuje świerkowe.

Ochrona przed tymi szkodnikami polega głównie na: wyznaczaniu, terminowym usuwaniu i wywożeniu z lasu drzew zasiedlonych, utylizacji resztek poeksploatacyjnych (gałęzi, kory) powstałych podczas pozyskiwania drzew zasiedlonych, terminowym wywozie pozyskanego drewna z lasu, a w razie jego pozostawania w lesie w okresie wiosennym i letnim – korowaniem i wykładaniem pułapek wabiących.

Spośród chorób grzybowych największe znaczenie w Nadleśnictwie Ujsoły podobnie jak w całym Beskidzie Żywieckim mają opieńkowa zgnilizna korzeni oraz huba korzeni.

Dużym biotycznym czynnikiem szkodotwórczym, który powoduje istotne uszkodzenia drzewostanów, głównie w fazie uprawy i młodnika jest zwierzyna płowa. Szkody wyrządzane przez zwierzynę łowną to jest: spałowanie młodników i drągowin oraz zgryzanie upraw, stanowią poważny problem utrudniającym  odnowienia czy przebudowę drzewostanów

Podstawowymi metodami zabezpieczenia upraw przed szkodami od zwierzyny są:

  • chemiczne zabezpieczanie przed zgryzaniem i spałowaniem gatunków iglastych i liściastych –   repelentami;
  • palikowanie sadzonek (w trzy paliki);
  • grodzenie upraw – sposób najskuteczniejszy, jako jedyny gwarantuje wyprowadzenie na uprawach gatunków liściastych i modrzewia wraz z jodłą (stosowane w górach sporadycznie)

Zagrożenia abiotyczne środowiska leśnego wiążą się głównie z ekstremalnymi czynnikami atmosferycznymi takimi jak : wysokie czy niskie temperatury, susze lub ulewne deszcze, silne wiatry, obfite opady śniegu czy wyładowania atmosferyczne.

Przeciwdziałanie tym szkodom nie należy do typowych działań ochroniarskich, lecz zależy od poprawności działań hodowlanych, a mianowicie:

  • dla zapewnienia stabilności drzewostanów należy dążyć do zgodności składów gatunkowych z siedliskiem;
  • przestrzegać ładu przestrzennego i ostępowego porządku cięć (w ramach cięć planowych);
  • prawidłowo i terminowo wykonywać cięcia pielęgnacyjne;
  • prowadzić wyprzedzającą przebudowę drzewostanów niestabilnych lub uszkodzonych, oraz wprowadzać gatunki domieszkowe;

Zagrożenia antropogeniczne: wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Zanieczyszczenia powietrza to wprowadzanie do atmosfery substancji stałych, ciekłych lub gazowych w ilościach, które mogą ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę żywą, glebę, wodę lub spowodować inne szkody w środowisku.

Obecnie zanieczyszczenia powietrza na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo pochodzą z:
  • działalności produkcyjnej lokalnych, zakładów przemysłowych;
  • lokalnych, niesprawnych kotłowni;
  • ogrzewania indywidualnego budynków mieszkalnych niskogatunkowym paliwem;
  • rosnącego ruchu samochodowego;
  • uwarunkowań klimatycznych.

W bezpośrednim sąsiedztwie lasów Nadleśnictwa Ujsoły nie ma większych zakładów przemysłowych. Niewielkie zagrożenie stwarzają zanieczyszczenia przemysłowe, napływające spoza tego regionu, głównie z zakładów przemysłowych Żywca i Bielska oraz zanieczyszczenia transgraniczne i niskie emisje.

Zagrożenie pożarowe wynika z  bliskiego sąsiedztwa wsi oraz łąk i pastwisk, z których część jest wiosną wypalana przez miejscową ludność oraz nieprzestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych przez ludzi przebywających w lesie. Z ustawy o lasach wynika m.in., że w lasach i 100 metrów od nich nie można używać otwartego ognia.

"Program dla Beskidów" to zainicjowany w 2003r. kompleksowy i długofalowy program poświęcony zagospodarowaniu lasów beskidzkich.Celem programu jest zapewnienie trwałości i ciągłości występowania lasów o wysokich walorach przyrodniczych na terenie Beskidu Żywieckiego i Śląskiego.

Bardzo ważnymi sprzymierzeńcami leśnika w walce z nadmiernym rozmnożeniem się szkodliwych owadów są ptaki. Aby poprawić ich warunki bytowania, wywieszamy w lasach budki lęgowe. Zimą, gdy panują trudne warunki wykładana jest karma dla ptaków.